Tegoroczna matura rozszerzona z fizyki zapowiada się niezwykle ciekawie! Już teraz wiemy, że będzie składać się z zadań o różnym stopniu trudności, obejmujących zarówno mechanikę klasyczną, jak i fizykę kwantową oraz teorię względności. Ponadto, w egzaminie będą pojawiać się niekonwencjonalne zadania, wymagające nie tylko wiedzy, ale także umiejętności logicznego myślenia i rozwiązywania problemów. W 2023 i 2024 wymagania na maturze z fizyki zostały ograniczone – część zagadnień została usunięta z obowiązującej podstawy. Zapraszamy do zapoznania się z zmianami na tegorocznej maturze rozszerzonej z fizyki.
Matura rozszerzona z fizyki – wymagania przekrojowe
Wymagania przekrojowe dotyczą podstawowych informacji z jakimi mamy styczność w fizyce m.in posługiwanie się materiałami pomocniczymi (tablicami fizycznymi i chemicznymi oraz kartą wybranych wzorów i stałych fizykochemicznych), czy też znajomość pojęć takich jak wielkości skalarne czy wektorowe.
Matura rozszerzona z fizyki 2023 i 2024 – komisja egzaminacyjna usunęła następujące punkty z tego działu:
- przedstawia własnymi słowami główne tezy tekstu popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronomii;
- przedstawia wybrane informacje z historii odkryć kluczowych dla rozwoju fizyki.
Grawitacja i elementy astronomii
Dział grawitacja w fizyce zajmuje się badaniem sił przyciągania między ciałami i wpływem masy na ruch ciał. Grawitacja jest jednym z czterech podstawowych oddziaływań w przyrodzie i jest odpowiedzialna za ruch planet wokół gwiazd, ruch gwiazd w galaktykach i ruch galaktyk w przestrzeni kosmicznej.
Elementy astronomii to nauka o obserwacji, badaniach i analizie zjawisk kosmicznych. Astronomia zajmuje się badaniem kosmosu, w tym planet, gwiazd, galaktyk, mgławic i czarnych dziur. Astronomowie badają właściwości tych obiektów, ich ruchy i oddziaływania między sobą oraz ich pochodzenie i ewolucję. W astronomii stosuje się wiele różnych dziedzin fizyki, takich jak grawitacja, elektromagnetyzm, termodynamika, mechanika kwantowa i teoria względności.
Matura rozszerzona z fizyki 2023 i 2024 – komisja egzaminacyjna usunęła następujące punkty z tego działu:
- opisuje miejsce Słońca w Galaktyce;
- opisuje Wielki Wybuch jako początek znanego nam Wszechświata;
- zna przybliżony wiek Wszechświata, opisuje rozszerzanie się Wszechświata (ucieczkę galaktyk).
Matura rozszerzona z fizyki – Drgania
Drgania to dział fizyki, który zajmuje się badaniem ruchu drgającego lub oscylacyjnego ciał. Dotyczą zarówno fal mechanicznych, jak i elektromagnetycznych. Drgania są bardzo ważne w wielu dziedzinach nauki i technologii, w tym w telekomunikacji, elektrotechnice, mechanice, fizyce cząstek elementarnych, a także w biologii i medycynie. Przykładowymi zastosowaniami drgań są rezonans mechaniczny, zastosowanie drgań jako narzędzi diagnostycznych, a także wykorzystanie drgań do wyprodukowania dźwięku i wibracji w muzyce i sztuce.
Matura rozszerzona z fizyki 2023 i 2024 – komisja egzaminacyjna usunęła następujące punkty z tego działu:
- opisuje drgania wymuszone i drgania słabo tłumione; ilustruje zjawisko rezonansu mechanicznego
- na wybranych przykładach;
- demonstruje zjawisko rezonansu mechanicznego.
Termodynamika
Termodynamika to dziedzina fizyki, która bada relacje między ciepłem i innymi formami energii. Koncentruje się na opisie zachowania się układów termodynamicznych, tj. systemów, w których występują procesy wymiany ciepła i pracy. Termodynamika ma wiele zastosowań w inżynierii, przemysłowości, chemii i innych dziedzinach nauki. Jest także również kluczową dziedziną w fizyce atmosfery i oceanu, w której badane są procesy termodynamiczne zachodzące w powietrzu, wodzie i innych systemach geofizycznych.
Matura rozszerzona z fizyki 2023 i 2024 – komisja egzaminacyjna usunęła następujące punkty z tego działu:
- posługuje się pojęciem wartości energetycznej paliw i żywności;
- wymienia szczególne własności wody i ich konsekwencje dla życia na Ziemi;
- opisuje zjawisko dyfuzji jako skutek chaotycznego ruchu cząsteczek.
Elektrostatyka
Elektrostatyka jest gałęzią fizyki, która bada stacjonarne pola elektryczne, ładunki elektryczne oraz ich interakcje. Zajmuje się ona siłami elektrycznymi, które oddziałują między ładunkami zawartymi w przestrzeni elektrycznej.
Głównymi celami w tym dziale jest badanie właściwości elektrycznych materiałów – ich przewodnictwa lub izolacyjności. Bada się również wpływ tych właściwości na ruch ładunków elektrycznych. Elektrostatyka zajmuje się także zagadnieniami związanymi z elektrostatycznym polem elektromagnetycznym, w tym zjawiskami takimi jak przepływ ładunków elektrycznych, polaryzacja dielektryków, oscylacje elektromagnetyczne, propagacja fali elektromagnetycznej.
Matura rozszerzona z fizyki 2023 i 2024 – komisja egzaminacyjna usunęła następujące punkty z tego działu:
- opisuje jakościowo rozkład ładunków w przewodnikach i znikanie pola elektrycznego
wewnątrz przewodnika (klatka Faradaya);
- demonstruje przekaz energii podczas rozładowania kondensatora (np.: lampa błyskowa, przeskok iskry).
Prąd elektryczny
Prąd elektryczny to przepływ ładunków elektrycznych przez przewodnik. Może on płynąć tylko wtedy, gdy istnieje różnica potencjałów między punktami połączonymi przez przewodnik. Różnica ta powoduje ruch ładunków, które przemieszczają się od punktu o wyższym potencjale do punktu o niższym potencjale.
Jednostką prądu jest amper (A), który określa ilość ładunku przepływającego przez przewodnik w ciągu jednej sekundy. Kierunek przepływu prądu elektrycznego jest zawsze od punktu o wyższym potencjale do punktu o niższym potencjale, ale w elektronice stosuje się konwencję, że prąd płynie zawsze w przeciwnym kierunku od ruchu elektronów.
Prąd elektryczny można wykorzystać do zasilania różnego rodzaju urządzeń elektrycznych, w tym oświetlenia, napędów silników i urządzeń elektronicznych. Jego właściwości można również mierzyć i regulować za pomocą odpowiednich narzędzi, takich jak amperomierz i regulator prądu.
Matura rozszerzona z fizyki 2023 i 2024 – komisja egzaminacyjna usunęła następujące punkty z tego działu:
- opisuje sieć domową jako przykład obwodu rozgałęzionego; wyjaśnia funkcję bezpieczników różnicowych i przewodu uziemiającego;
- opisuje tranzystor jako trójelektrodowy, półprzewodnikowy element wzmacniający sygnały elektryczne.
Ograniczono wymagania jeśli chodzi o tematy:
- opisuje funkcję diody półprzewodnikowej jako elementu przewodzącego w jednym kierunku
oraz jako źródła światła– usunięto opis jako źródła światła
- demonstruje rolę diody jako elementu składowego prostowników
i źródło światła– usunięto opis jako źródła światła
Matura rozszerzona z fizyki – Magnetyzm
Dział magnetyzm w fizyce zajmuje się właściwościami i zachowaniem materiałów posiadających pole magnetyczne oraz oddziaływaniem pomiędzy nimi. Ruch ładunków w atomach danego materiału nazywamy magnetyzmem.
W wyniku przepływu prądu elektrycznego przez przewodnik powstaje pole magnetyczne, a każdy magnes posiada dwa bieguny: północny i południowy. Bieguny przeciwne przyciągają się, a bieguny takie same odpychają się.
W codziennym życiu ze zjawiskiem magnetyzmu spotykamy się np. w medycynie (np. rezonans magnetyczny), w energetyce (np. generatory), w przemyśle (np. w separacji metali) czy w elektronice (np. w dyskach twardych).
Matura rozszerzona z fizyki 2023 i 2024 – komisja egzaminacyjna usunęła następujące punkty z tego działu:
- opisuje zasadę działania transformatora oraz podaje przykłady jego zastosowania.
Ograniczono wymagania dotyczące zagadnienia:
- opisuje jakościowo oddziaływanie pola magnetycznego na przewodniki z prądem i poruszające się cząstki naładowane;
omawia rolę pola magnetycznego Ziemi jako osłony przed wiatrem słonecznym– usunięto omawianie roli pola magnetycznego Ziemi jako osłony przed wiatrem słonecznym
Matura rozszerzona z fizyki – Fale i optyka
Dział fale i optyka w fizyce zajmuje się badaniem zjawisk związanych z falami elektromagnetycznymi i światłem. Dotyczy to przede wszystkim propagacji tych fal, rozchodzenia się promieniowania elektromagnetycznego i jego oddziaływania z materią.
Ważnymi zagadnieniami w tym dziale są: długość fali, amplituda fali, prędkość fali, częstotliwość fali, falowanie, interferencja fal, dyfrakcja fal, polaryzacja światła czy zjawiska optyczne w lornetce czy mikroskopie. Zajmuje się również badaniem różnych rodzajów fal, w tym fal elektromagnetycznych takich jak fale radiowe, mikrofale, podczerwień, ultrafiolet, promieniowanie rentgenowskie oraz promieniowanie gamma.
Dział fale i optyka jest ważnym obszarem fizyki ze względu na to, że pozwala on na zrozumienie wielu zjawisk zachodzących w świecie. Jest też kluczowy dla rozwoju technologii i nowych dziedzin nauki, takich jak optoelektronika czy optogenetyka.
Matura rozszerzona z fizyki 2023 i 2024 – komisja egzaminacyjna usunęła następujące punkty z tego działu:
- opisuje przykłady zjawisk optycznych w przyrodzie;
- demonstruje rozpraszanie światła w ośrodku.
Fizyka atomowa
Fizyka atomowa zajmuje się badaniem właściwości i zachowań atomów oraz ich składników takich jak elektrony, jądra atomowe i kwarki. Fizycy atomowi analizują również oddziaływania pomiędzy tymi składnikami, a także zjawiska związane z promieniowaniem elektromagnetycznym, takie jak emisja i absorpcja fotonów. Przykładami aplikacji fizyki atomowej są takie dziedziny jak energia jądrowa, medycyna nuklearna, elektronika kwantowa i nanofizyka.
Matura rozszerzona z fizyki 2023 i 2024 – komisja egzaminacyjna usunęła następujące punkty z tego działu:
- analizuje na wybranych przykładach promieniowanie termiczne ciał i jego zależność od temperatury.
Ograniczono wymagania dotyczące zagadnienia:
- opisuje zjawiska jonizacji, fotoelektryczne i
fotochemicznejako wywołane tylko przez promieniowanie o częstotliwości większej od granicznej – usunięto opis zjawiska fotochemicznego.
Fizyka jądrowa
Fizyka jądrowa zajmuje się badaniem struktury i zachowania jądra atomowego. Oprócz tego opisuje zjawiska związane z rozpadem jądra i emitowanymi przez nie promieniowaniami. Znaczenie fizyki jądrowej w dzisiejszym świecie jest ogromne. Dzięki tej dziedzinie nauki możliwe jest wykorzystanie energii jądrowej w przemyśle, medycynie i innych dziedzinach życia.
Matura rozszerzona z fizyki 2023 i 2024 – komisja egzaminacyjna usunęła następujące punkty z tego działu:
- wskazuje wpływ promieniowania jonizującego na materię oraz na organizmy żywe;
- wymienia przykłady zastosowania zjawiska promieniotwórczości w technice i medycynie;
- opisuje zasadę działania elektrowni jądrowej oraz wymienia korzyści i niebezpieczeństwa
płynące z energetyki jądrowej;
- opisuje reakcję termojądrową przemiany wodoru w hel zachodzącą w gwiazdach;
- opisuje elementy ewolucji gwiazd; omawia supernowe i czarne dziury.
Ograniczono wymagania dotyczące zagadnienia:
- opisuje reakcję rozszczepienia jądra uranu 235U zachodzącą w wyniku pochłonięcia neutronu;
podaje warunki zajścia reakcji łańcuchowej– usunięto podawanie warunków zajścia reakcji łańcuchowej.
Matura rozszerzona z fizyki – zagadnienia
Tegoroczna matura rozszerzona z fizyki zapowiada się niezwykle interesująco – nowe zagadnienia, nowe typy zadań. Zapewne dla wielu tegorocznych maturzystów jest ona źródłem sporego stresu. Zachęcamy do zapoznania się ze wszystkimi wymaganiami na maturze rozszerzonej z fizyki. Zachęcamy do zapoznania się ze wszystkimi wymaganiami na maturze rozszerzonej z fizyki.
Ostatnie szlify przed maturą z Fizyka Olimpijska
W „Fizyka Olimpijska” zatrudniamy korepetytorów którzy w pełni zdają sobie sprawę z tego jakie są najważniejsze zagadnienia na maturze. Każdy z naszych korepetytorów jest na bieżąco jeśli chodzi o zmianę podstawy programowej i usunięte zagadnienia. Niezależnie od skomplikowania problemu, czy też zagadnienia – nasi korepetytorzy świetnie odnajdują się w przygotowywaniu do matury rozszerzonej z fizyki. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o naszych korepetytorach, zmianach na maturze z fizyki lub chcesz po prostu porozmawiać o fizyce zapraszam do kontaktu oraz zapisania się na korepetycje z fizyki.